Son güncelleme: 5 ay önce
Merkezi olmayan özerk kuruluşlar ya da diğer adıyla DAO’lar geleneksel finansı değiştirecek gibi gözüküyor.
“Decentralized Autonomous Organization” kısaltması olan DAO, Türkçe ifadeyle “Merkezi Olmayan Otonom Organizasyon” anlamına geliyor.
Uygulamamızı indirin, gelişmelerden ilk sizin haberiniz olsun!
DAO’lar için yeni kripto çılgınlığı diyebiliriz. Merkezi olmayan özerk kuruluşlar (DAO’lar), belirli bir amaç etrafında bir araya gelen online gruplardır. Bu amaç bazen sosyal, bazen de siyasi olabilir. Ancak genellikle finansal amaçlar için bir araya gelinir. Üyeler bu kuruluşlara katılabilmek ve sonrasında oy kullanabilmek için token satın alırlar. Akıllı sözleşmeler kararları kolaylaştırır. Her şey kayıt altına alınır. Ademi merkeziyetçilik, kimsenin sorumlu olmadığı anlamına gelir. Yani bu kuruluş ve organizasyonları yöneten belirli kişiler yoktur.
DAO’lar, üçüncü tarafların birbirlerine olan “güveni” otomatikleştirmenin bir yolu olarak ortaya çıktı. Birçoğu, varlık satın almak için fon toplayan yatırım grupları olarak hareket eder. Sektöre önemli yatırımlar yapan girişim sermayesi şirketi Andreessen Horowitz bu alanda daha da ileri gidiyor. DAO’ları bir gün şirketlerin yerini alacak bir yapı olarak görüyor. Geleneksel bir şirkette yönetim kurulu kararlar alır, maaşları, gerekli ücretleri ve hisseleri dağıtır. DAO’larla birlikte şirketleri yönetecek bir yönetim kurulu olmayacak, hissedarlar her karar için oy verebilecek ve bunun için ödüllendirilecek.
Şimdiye kadar, bu kolektifler (DAO kuruluşları kolektifler olarak da bilinir) ABD’nin Wyoming eyaletinde arazi satın almak ve ABD Anayasası’nın bir kopyasını satmak gibi amaçlar için kullanıldı.
Sektör çok hızlı ilerliyor. 300.000’den fazla yönetim token sahibine sahip en büyük DAO olan Uniswap, bir yıldan biraz daha eski.
DAO sektöründe finansman değişken ve oldukça volatil (oynak) olabiliyor. Yakın zamanlı bir rapora göre, DAO’ların rezervindeki kripto para varlıkları geçen Kasım ayında 13 milyar dolardan bugün 7.7 milyar dolara düşmüş durumda. Düşüşün nedeni kullanıcıların ilgisinin azalması değil. Düşüşün sebebi kripto para fiyatlarında yaşanan düşüş. Geçen sene sonunda 1.6 milyon kullanıcı yönetim tokenine sahipken, bu rakam şu an 1.8 milyondan fazla. Bu da kripto piyasasındaki düşüşe rağmen, DAO’ya ilginin aslında arttığını gösteriyor.
DAO’ların elbette dezavantajları da var. Örneğin her karar için tüm topluluğun oy vermesini beklemek karar alma mekanizmasını yavaşlatacaktır. Bazı üyeler daha fazla tokene sahip olarak daha fazla söz hakkına sahip olabilir. Çok fazla tokene sahip olan üyeler DAO’ları kendi özel çıkarları için kullanabilir. DAO’ların yönetimi konusu devam eden bir süreç olmaya devam ediyor. Bir şeyler ters gittiğinde, bir DAO basitçe feshedilebilir. DAO’ları gerçek dünyaya bağlama çabaları henüz olgunlaşmamıştır. DAO’lar çoğu bölgede tüzel kişilik olarak kabul edilmezler. Düzenleyicilerin tokenleri menkul kıymetler olarak görme riski ise devam ediyor.