Son güncelleme: 3 ay önce
TerraUSD ve benzeri algoritmik stabilcoinlerin, USDT ve USDC gibi daha “geleneksel” emsallerine kıyasla, kripto piyasasında kaos yaşandığında sükünet sağlaması gerekiyordu. Ancak bu olmadı. Piyasalar çökerken en büyük algoritmik stabilcoin UST de tamamen çöktü.
Terra ekosistemi geçtiğimiz hafta sonu alarm vermeye başlamıştı. ABD dolarına 1:1 sabit olması amaçlanan algoritmik stabilcoin TerraUSD veya diğer adıyla UST’nin değeri 1 doların altına düşmüş ve neredeyse bir yılın en düşük seviyesi olan 0.9955 dolara gerilemişti. Meğer bunlar UST’nin güzel günleriymiş. UST son 24 saatte %50’den fazla değer kaybetti ve bu haberin girildiği esnada 0.5036 dolardan işlem görüyordu. UST gün içinde en düşük seviyesi olan 0.2998’e kadar düşmüştü.
Uygulamamızı indirin, gelişmelerden ilk sizin haberiniz olsun!
Geçtiğimiz Mart ayında Terra ekosisteminin en büyük protokollerinden biri olan Anchor Protocol’ün verdiği %20’lik faiz oranlarının sürdürebilir olup olmadığını incelemiştik. O zamanki haberimizde “Anchor’ın yüksek faiz oranı, 15 milyar dolar değerindeki en büyük merkezi olmayan stablecoin olan UST için talep yaratmada hayati bir rol oynuyor ve ani bir düşüş UST’nin ABD doları ile olan 1:1 dengesini bozabilir ve olası bir çökmeye neden olabilir” demiştik.
Terra ekosisteminin stabilcoininin çökmesine neden olan şey, oldukça hararetli bir tartışma konusu. UST’nin ABD doları ile 1:1 bağını kaybetmesi, Bitcoin’in 30.000 doların altına düşmesi de dahil olmak üzere kripto varlıklarda keskin bir düşüş ve hisse senetleri de dahil olmak üzere risk varlıklarından daha geniş bir geri çekilme ile birlikte gerçekleşti. Katalizör ya da sebep ne olursa olsun, son 24 saatte yaşananlar asla küçük bir şey değil.
CoinMarketCap’e göre dolaşımda yaklaşık 16.29 milyar UST var ve bu rakam diğer kripto paralar ve protokoller için sistemik etkileri olabilecek kadar büyük bir değer. UST’nin arkasındaki fikir babası ve Terra ekosisteminin kurucusu Do Kwon, UST’yi Luna Vakfı’nın satın aldığı BTC’lerle destekliyordu. Hatta Satoshi’den sonra en fazla Bitcoin’in kendilerinde olacağını açıklamıştı. Ancak yaşanan son gelişmeler bunun öyle olmadığını gösterdi. Luna Vakfı UST’nin 1:1 bağını koruyabilmek için elindeki BTC’leri zararına satmak zorunda kaldı. Ama yine de işe yaramamış görünüyor.
Analistler bu son yaşanan düşüşün ardından Terra ile ilgili bir güven krizi oluştuğunu ve UST’nin hayatta kalıp kalamayacağının kesin olmadığını söylüyorlar. Bu, mevcut türbülansın son yıllarda yaşanan en büyük kripto patlamalarından birine dönüşme ihtimali var.
UST ve benzeri algoritmik stabilcoinler Tether ve USDC gibi geleneksel stabilcoinlerden farklıdır. Tether ve USDC’nin ABD dolarıyla 1:1 dengede kalmasını sağlayan rezervler banka tahvilleri, bonolar ve ABD doları gibi “gerçek varlıklar” ile desteklenir. Bu rezervler stabilcoinleri sabit tutar çünkü teoriye göre, nakit veya yüksek likit nakit eşdeğerleri ile kolayca değiştirilebilirler. Buna karşılık, algoritmik stabilcoinler, yazılım programlarında kodlanmış talimatların ve aktif hazine yönetiminin bir kombinasyonu yoluyla değerlerini korumaya çalışır. İlgili bir token olan Luna ile birlikte çalışan UST, bu tür tokenlerin en popüler ve tartışmalı olanıdır.
Terra’nın mekaniği
Terra’nın stablecoin’i UST nasıl çalışır gelin birlikte bakalım. UST fiyatı 1 doların altına düşerse, tüccarlar UST’lerini Luna ile takas etmeye teşvik edilir, bu da UST’yi dolaşımdan kaldırır. Benzer şekilde, yazılım programları da aynı şeyi yapmak için tetiklenir. Fiyat 1 doların üzerine çıkarsa, mekanizma tersine uygulanır yani eşdeğer, yeni UST’ler oluşturmak için Luna tokenleri dolaşımdan kaldırılır.
Arbitraj fırsatlarından kâr elde etmek isteyen tüccarlar, düzenli olarak UST’yi Luna için takas eder ve bunun tersi de geçerlidir, böylece fiyatın 1 $ veya çok yakınında kalmasını sağlar. UST’nin fiyat istikrarına katkıda bulunan bir diğer şey, kriptonun Terra’nın blok zinciri üzerine inşa edilmiş bir “merkezi olmayan borç veren” olan Anchor Protocol aracılığıyla sunulan piyasa üstü faiz oranlarıydı. Anchor, token için önemli bir talep teşviki sunan UST mevduatları için yaklaşık %20’lik oranlar sunuyor.
Ancak hafta sonu boyunca, tüm bu mekanizmalar çalışmayı durdurdu ve UST dolar kurunu kaybetti, Luna da değer kaybetti. Jump Crypto’dan Kanav Kariya ve Do Kwon’un da içinde bulunduğu Luna Foundation Guard (LFG) piyasaya bir dizi müdahelelerde bulundu. Ancak bu müdahaleler de başarılı olmamış görünüyor.
Do Kwon’dan Terra ekonomisinin çöküşü karşısında bir dizi açıklama geldi. Do Kwon özetle yaşanan çöküşün düzelebilmesi için UST mint etme kapasitesini arttırma teklifinde bulundu. Terra topluluğunun teklifi onaylayıp onaylamayacağı henüz belli değil.
1/ Dear Terra Community:
— Do Kwon 🌕 (@stablekwon) May 11, 2022
Analistler, bu çöküşün en büyük kaybedenlerinin, aldıkları riskleri anlamayan bireysel yatırımcılar olacağını söylüyor.
Emin Gün Sirer de tartışmalara katıldı
Avalanche CEO’su Emin Gün Sirer de son yaşanan gelişmelerle ilgili açıklamalarda bulundu. Sirer, kripto piyasasının genel olarak büyük bir “merkezi olmayan stabilcoin”e ihtiyacı olduğunu söyledi.
Overall, the UST depegging played out exactly as we saw in past historical cases. I'm even more bearish on all copycats, and bullish on UST once the dust settles down.
— Emin Gün Sirer🔺 (@el33th4xor) May 10, 2022
Tether ve USDC gibi merkezi stabilcoinlerin devletlerin el koymasına karşı savunmasız olduğunu belirten Sirer, merkezi olmayan bir piyasanın merkezi olmayan bir stabilcoine ihtiyaç duyduğunu belirtti. Sirer piyasada değil birden fazla iki stabilcoine bile yer olmadığını savundu. Yasal bir takım sorunlardan dolayı da bu stabilcoinin arkasındaki ekibin ABD tabanlı olamayacağını söyledi.